Al sinds de 14de eeuw wordt dit gotische eikenhouten Mariabeeld in Hasselt vereerd. Dat is de periode waarin de Hasseltse broederschap van Onze-Lieve-Vrouw werd gesticht. 
Het eiken beeld is 100 cm hoog en bestaat uit één stuk. De kleuren (polychromie) zijn symbolisch. Zo verwijst de geel-bruine tuniek van het Jezuskind naar het goddelijke en het aardse. Jezus is zowel God als mens.
 
Wie het beeld maakte, is niet gekend, maar wellicht komt het uit een lokaal atelier. De beeldhouwer was goed op de hoogte van de Maaslandse gotische stijl, wat blijkt uit de gracieuze heupknik én van de Luikse beeldhouwkunst die tot uitdrukking komt in de weemoedige gelaatsuitdrukking van Maria.

Eeuwenlang kregen de Hasselaren een “ander” beeld van de Virga Jesse te zien. Gravures uit de 17de eeuw tonen een traditie om het beeld aan te kleden met modieuze, rijkelijke gewaden. Omdat niet alle delen van het beeld pasten in de kledij, werden uitstekende delen, zoals de knieën en de armen van het Jezuskind, verwijderd. De traditie duurde tot aan de feesten van 1968, toen het beeld voor het eerst weer in zijn oorspronkelijke vorm naar buiten kwam. 
 
Gedurende al die eeuwen bleef de polychromie van het beeld ook verborgen onder een laag roet. Tijdens een grondige restauratie in 1977 herstelde men de oorspronkelijke polychromie en kreeg het beeld zijn rijkdom aan kleurschakeringen terug. Sindsdien schittert de Virga Jesse weer in haar volle glorie.

De naam Virga Jesse

Heel wat gemeenschappen hebben een eigen naam voor Maria. In Hasselt is ze gekend onder de unieke naam “Virga Jesse” of vertaald “Twijg van Jesse”, een symboliek die zijn oorsprong vindt in een christelijke interpretatie van een voorspelling van de profeet Jesaja.

De kroning van de Virga Jesse 

In de winter 1867 had Hasselt een moeilijke periode achter de rug: de longveeziekte had zwaar huisgehouden in de Hasseltse stallen. Dankzij het vaccin van dr. Louis Willems en heel wat maatregelen kon de ziekte bestreden worden. 
 
Maar zoals ze dat al eeuwenlang deden, hadden de Hasselaren ook hun toevlucht bij de Virga Jesse gezocht en negen dagen bij haar beeld gebeden. Onder impuls van de minderbroeders werden brieven naar het Vaticaan geschreven en met succes, want op 15 augustus 1867 werd het Virga Jessebeeld door Monseigneur de Merode gekroond op de Grote Markt. Het was het tweede Belgische Mariabeeld dat deze eer te beurt viel.
 
De gouden kronen werden besteld in het atelier van August Levesque in Parijs. De Hasselaren bekostigden de kroon van Maria en de jeneverstokers deze van het Jezuskind. De kronen vind je vandaag in Het Stadsmus.

De Virga Jesse en de mirakels 

Aan de Virga Jesse worden heel wat mirakels toegeschreven, die je vindt onder deze link. In de loop van de eeuwen kreeg ze ook heel wat geschenken, die deels tentoongesteld staan in Het Stadsmus.

Wie draagt de Virga Jesse in de ommegang ?

Tot in 1961 werd het beeld in de ommegangen gedragen door de paters minderbroeders. Daarna kwam het op een wagen te staan. Sinds 2017 wordt de Virga Jesse opnieuw gedragen door mensenhanden en wel door de nieuw opgerichte dragersgilde.